کد مطلب:46810 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:49

گنجینه پرسمان » قرآن

در خصوص آيه 22 روم توضيح دهيد، هم چنين بعضي آياتي كه در آن به تعقل و انديشيدن توصيه شده است .

برادر گرامي! از اينكه با ما مكاتبه نموديد سپاسگزاريم. آيه 22 روم

ميفرمايد: و من آياته خلق السموات و الارض و اختلاف ألسنتكم و ألوانكم ان في ذلك لايات للعالمين؛ و از آيات او آفرينش آسمانها و زمين و تفاوت زبانها و رنگهاي شما است، در اين نشانههايي براي عالمان است.

اين آيه نكات جالبي از دلايل توحيد و نشانههاي پروردگار را در نظام هستي بازگو كرده و از آيات انفسي و آفاقي است. آسمانها با كرات و كهكشانها، آسمانهايي كه انديشه بلند پرواز انسان از درك عظمت آن عاجز است و هر قدر دانش انسان به پيش ميرود، نكتههاي تازهاي از عظمتاش آشكار ميگردد.[1]

هر قدر علوم طبيعي، زمينشناسي، گياهشناسي، جانورشناسي، علم تشريح، فيزيولوژي و روانشناسي پيشرفت ميكند، عجايب تازهاي دربارة آفرينش زمين كشف ميشود كه هر يك آيتي از آيات عظمت خدا است. سپس به يكي از آيات بزرگ انفسي سخن را منتقل ساخته ميفرمايد: اختلاف زبانها و رنگهاي شما نيز از آيات عظمت او است.

بي شك زندگي اجتماعي بشر بدون شناخت افراد و اشخاص ممكن نيست كه اگر يك روز همة انسانها يك شكل و يك قيافه و داراي يك قد و قواره باشند، در همان يك روز شيرازة زندگي آنها به هم ميريزد؛ نه پدر و فرزند و همسر از بيگانه شناخته ميشوند، و نه مجرم از بيگناهي، نيز فرمانده از فرمانبر، دوست از دشمن شناخته نميشود و جنجال عجيبي بر پا خواهد شد. از اين رو، براي سازمان يافتن اجتماع بشر خداوند صداها و رنگها را مختلف قرار داده است.[2]

ميتوان معناي وسيعي از كلمة اختلاف استفاده كرد كه براساس آن تنوع خلقت، شاهد عظمت و قدرت خداوند سبحان در آفرينش جهان هستي و موجودات آن است.[3]

مرحوم علامه طباطبايي در تفسير الميزان ميفرمايد: طاهراً مراد از اختلاف زبانها، اختلاف واژهها باشد، كه يكي عربي، و يكي فارسي و يكي چيز ديگر است، نيز مراد به اختلاف الوان، اختلاف نژادهاي مختلف از نظر رنگ باشد كه يكي سفيد پوست و ديگري سياه پوست و يكي زردپوست و ديگري سرخ پوست است. البته ممكن است اختلاف زبانها شامل اختلاف در لهجهها و اختلاف آهنگ صداها نيز بشود. متفكران و انديشمنداني كه در خصوص عالم خلقت بحث ميكنند، در نظام خلقت به آياتي دقيق بر ميخورند كه دلالت ميكند بر اين كه عالم آفرينش و ايجاد با نظامي كه در آن جاري است ممكن نيست پديد آيد مگر از ناحيه خدا، نيز ممكن نيست پايان يابد مگر اين كه به سوي خدا منتهي شود.[4]

قرآن كريم در پايان آيه فوق ميفرمايد: در اين امور نشانههايي براي عالمان و انديشمندان است چرا كه آنها بيش از هر كس از اين اسرار آگاه ميشوندو ميتوانند در نشانههاي الهي تدبر كنند.[5]

تعقل به معناي انديشيدن و دريافتي است كه از مشتقات واژة عقل است و در قرآن كريم 49 مرتبه به كار رفته است و موارد بسياري از آن تكرار جملات أفلا تعقلون (آيا نميانديشيد) و يا لعلكم تعقلون (تا بينديشيد) است. با سيري در آيات قرآن در مييابيم كه خداوند چقدر برخردورزي و تعقل سفارش و توصيه كرده و كساني را كه نميانديشند، مورد نكوهش و مذمت قرار داده است. همچنين در 16 آيه خداوند از أولوالالباب نام برده كه مراد از آن صاحبان عقل و خرد است.[6]

آيات 73، 76 و 242 بقره، آيات 65 و 118 آل عمران، آيات 32 و 151 انعام، آيه 169 اعراف، آيه 16 يونس، آيه 51 هود، آيات 2 و 109 يونس و آيات ديگري كه دلالت بر تعقل و انديشيدن ميكنند و انسان را به تدبر در آيات و نشانههاي الهي دعوت مينمايند تا انسان به قلة رستگاري نايل شود.

[1] آيت الله ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه، ج 16، ص 393.

[2] همان، ص 394.

[3] همان، ص 395.

[4] علامه سيد محمد حسين طباطبايي، تفسير الميزان، ج 16، ترجمة سيد محمد باقر موسوي همداني، ص 265.

[5] آيت الله ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه، ج 16، ص 396.

[6] بهاء الدين خرمشاهي، دانشنامة قرآن و قرآن پژوهي، ج 2، ص 629.